Dzielenie wyrazów na głoski znajduje się w podstawie programowej zerówki i pierwszej, drugiej klasy. Dziecko musi nauczyć się wyodrębniać ze słuchu najmniejszy i niepodzielny dźwięk mowy, czyli głoskę. Nauka głoskowania jest prosta pod warunkiem, że zrozumie się podstawowe zasady głoskowania. Problem są dwuznaki, które bardzo często dziecko nie głoskuje, ale literuje.
Prawidłowe dzielenie na głoski
Rozwój mowy dziecka to złożony i fascynujący proces, który rozpoczyna się od pierwszych dźwięków i głużenia, aż po formułowanie pełnych zdań. W pierwszych latach życia, dziecko szybko przyswaja dźwięki i słowa, obserwując i naśladując otoczenie. Ten etap rozwoju jest kluczowy dla dalszej komunikacji i uczenia się. Właściwe wsparcie w tym czasie, takie jak częste rozmowy, czytanie książek czy śpiewanie piosenek, może znacząco przyczynić się do rozwoju językowego malucha. Rodzice powinni być świadomi poszczególnych etapów rozwoju mowy oraz tego, jak mogą aktywnie wspierać swoje dziecko w nabywaniu nowych umiejętności.
Głoska jest dźwiękiem – literą, którą słyszymy. Nie zawsze jednak jedna litera opowiada jednej głosce. Doskonale widać to na przykładzie dwuznaków. Sz składa się z liter s i z, ale w głosie słyszymy ją jako jeden niepodzielny dźwięk, czyli sz. Posłużmy się przykładem. Słowo szafa, podzielimy na głoski w ten sposób sz-a-f-a, czyli 4 głoski, mimo że liter będzie 5 – s-z-a-f-a. Podobnie będzie ze słowem chomik. Głosek będzie 5, ale liter już 6. W praktyce każdy dwuznak – sz, cz, ch, dź, dż czy rz będziemy liczyć jaką jedną głoskę.
Istotna jest również rola „i” w wyrazie. Gdy „i" występuje między spółgłoskami, zmiękcza spółgłoskę, to jest liczona jako samodzielna głoska. Przykład: godzina podzielimy na g-o-dz-i-n-a, czyli 6 głosek.
„I” nie będzie jednak liczone jako odrębna głoska, gdy występuje w wyrazie przez inną samogłoską i pełni rolę zmiękczenia. Przykład: pies, dzielimy na pi-e-s, czyli 3 głoski czy siano – tutaj też mamy 4 głoski.
Głoski można dodatkowo podzielić na twarde, miękkie, ustne i nosowe czy dźwięczne i bezdźwięczne. Na etapie szkoły podstawowej wystarczy jednak wiedza w zakresie dzielenia wyrazów na głoski. Najlepiej dzielenie przećwiczyć sobie na przykładzie konkretnych wyrazów. Dobrze wybrać zarówno takie, które zawierają dwuznaki, jak i są ich pozbawione. W ten sposób szybko sprawdzimy, czy dziecko zrozumiało istotną różnicę między głoską, a litera. Litera jest pojedynczym znakiem, który znajdziemy w alfabecie.
Naukę głoskowania warto rozpocząć w domu od prostych 3 czy 4 głoskowych słów. Dobre słowa na początek to:
Istotna jest również rola „i” w wyrazie. Gdy „i" występuje między spółgłoskami, zmiękcza spółgłoskę, to jest liczona jako samodzielna głoska. Przykład: godzina podzielimy na g-o-dz-i-n-a, czyli 6 głosek.
„I” nie będzie jednak liczone jako odrębna głoska, gdy występuje w wyrazie przez inną samogłoską i pełni rolę zmiękczenia. Przykład: pies, dzielimy na pi-e-s, czyli 3 głoski czy siano – tutaj też mamy 4 głoski.
Głoski można dodatkowo podzielić na twarde, miękkie, ustne i nosowe czy dźwięczne i bezdźwięczne. Na etapie szkoły podstawowej wystarczy jednak wiedza w zakresie dzielenia wyrazów na głoski. Najlepiej dzielenie przećwiczyć sobie na przykładzie konkretnych wyrazów. Dobrze wybrać zarówno takie, które zawierają dwuznaki, jak i są ich pozbawione. W ten sposób szybko sprawdzimy, czy dziecko zrozumiało istotną różnicę między głoską, a litera. Litera jest pojedynczym znakiem, który znajdziemy w alfabecie.
Naukę głoskowania warto rozpocząć w domu od prostych 3 czy 4 głoskowych słów. Dobre słowa na początek to:
- mama
- kot
- sad
- dom
- tata
- szafa
- szalik
- smok.
Dzielenie na głoski – ćwiczenia
Poniżej znajdują się zadania pomagające dziecku w nauce głoskowania. Szczególnie ważne jest odróżnienie głoski od litery. Głosowanie jest niezwykle ważne w początkowej nauce czytania, ma pomóc w przezwyciężeniu trudności związanych również z pisaniem wyrazów ze słuchu. Aby pobrać arkusz, wystarczy najechać prawym kursorem myszy na obraz i wybrać opcję – zapisz jako… Plik w formie obrazu powinien zostać zapisany w wybranej lokalizacji na komputerze. Ćwiczenia posiadają różny poziom trudności. Oprócz dzielenia na głoski jest również podział na litery oraz sylaby.
